P.

PADLEWSKI, wystawia 1874—5 r. 

PAJĄKOWNA ANIELA, ur. w Galicyi. Studya odbyte w Monachium i Paryżu pod Carolusem Duran i Hennerem. Wystawia od 1887 r. Uwagę zwrócił jej portret Mieczysława Pawlikowskiego w 1890 r. Następnego roku przeniosła się do Lwowa, gdzie otworzyła pracownię. List pochwalny na wystawie krajowej 1894 r. Bibliografia: »Świat« 1890, str. 582; 1891, str. 516. 

PALECZNA A., wystawia 1890—1900 r. 

PALUSZYŃSKA. wystawia 1889—1891 r. 

PANKIEWICZ JÓZEF, ur. około 1867 r., kształcił się wspólnie z Podkowińskim w Akademii petersburskiej. Jego obraz początkowy »Targ za żelazną Bramą«, nagrodzony został medalem II-iej klasy na powszechnej wystawie paryskiej.

Wyjazd do Paryża i kilkomiesięczny pobyt tamże, podczas którego wpływa na niego Claude Monet. Jeden z pierwszych naszych impressyonistów. Wystawia tu akwaforty od 1901 r., obrazy zaś od 1892 roku. Malarz znakomitych peizażów: »Brzask«, »Zmierzch«, »Szary peizaż«, »Deszcz«, »Łabędzie białe«, »Topole«, »Noc«, »Nokturn«, »Stare miasto« itd. Szereg doskonałych portretów kobiecych, między nimi bardzo krytykowany »Zielony portret«. Przytem znakomity akwaforcista. W zbiorach warszawskiego Tow. Z. S. P. jest jego olejny obraz: »Wnętrze katedry w Chartres«. »Sztuka polska« w r. 1904 reprodukowała jego »Portret dziewczynki« i »Klasztor Beginek«. Bibliografia: Henryk Piątkowski 1. cit. str. 96. Feliks Jabłczyński: Józef Pankiewicz. »Tygodnik illustrowany« z r. 1902, str. 181—183. »Sztuka polska«, Lwów 1904, str. 30 i 40.

PAPIESKI ZYGMUNT, ur. 1852 r. w Krakowie.

Studya odbyte: W r. 1873 w Krakowie pod kierunkiem profesora Łuszczkiewicza, Szynalewskiego i Matejki. W 1874 r. w Wiedniu u prof. A. Eisenmengera. W r. 1875 w Monachium u prof. Wagnera, gdzie koleguje z Malczewskim, Wyczółkowskim i Koniuszką. Najważniejsze prace wystawione: »Nudy«, »Mnich«, »Znużona«, »Zwierzenia«, »Bańki mydlane«, »Staś i Mania«, »Sielanka« i t. d. Wystawia u nas od 1877 do 1900 r. OS. Bibliografia: K. 87.

PAUTSCH FRYDERYK, ur. we Lwowie, debiutuje 1904 r. Uczeń akademii sztuk pięknych w Krakowie. Maluje Hucułów. Obecnie jest w Paryżu jako stypendysta. Najważniejsze prace: portret siostry i sceny z życia huculskiego. 

PAWLIK, akwarellowe widoki sarkofagów Kazimierza W. i Łokietka, oraz katedry, wystawia 1887 r. 

PAWLIŃSKI, rzeźbiarz, wystawia 1892 r.

PAWLISZAK WACŁAW. U nas wystawia 1885—1893 r. początkowo jako uczeń krakowskiej szkoły sztuk pięknych. Następnie w Monachium kształcił się u Brandta. Malował epizody historyczne, następnie rodzajowe, stylizowane w duchu XVIII wieku. Pobyt na Wschodzie wpływa na ostateczne wyrobienie jego talentu. Illustruje wiedeńskie wydawnictwo »Tysiąca i jednej nocy«. W 1893 r., po dłuższej podróży po Afryce, osiedlił się na pewien czas w Rzymie. W końcu zamieszkał w Warszawie i tam zginął tragicznie wskutek zajścia z rzeźbiarzem Dunikowskim w końcu 1904 r. Bibliografia: T. Jaroszyński: Wacław Pawliszak. »Tygodnik illustrowany« z r. 1902, str. 62. »Świat« z r. 1893, str. 61.

PAYGERT WŁADYSŁAW, ur. w Sidorowie, pow. husiatyński, um. w Normandyi 1893 r. Przebywał we Lwowie, utonął wraz z trzema kolegami Francuzami w Normandyi podczas przejażdżki morskiej. Wystawiono jego 30 krajobrazów w 1894 r. Pochowany w Sidorowie. Bibliografia: »Świat« z r, 1893, str. 421.

PAZDANOWSKI A., wystawia kopie w 1860 r. 

PELCZARSKI WŁADYSŁAW, ur. w Rymanowie, w Galicyi, rzeźbiarz, wystawia 1887 r. Jako stypendysta Wydziału krajowego odbywał studya w Paryżu, odznaczony w »Salonie« 1889 r. mention honorable za grupę marmurową. Odebrał sobie życie 1891 r. w parku Saint Cloud, doprowadzony do ostateczności nędzą, gdyż roczne subsydyum 500 złr. nie wystarczało na utrzymanie w stolicy, a cóż dopiero na modele i materyały. Bibliografia: »Świat« z r. 1891, str. 518.

PEŁCZYŃSKI ADAM, ur. 12 grudnia 1865 r. w Gorlicach. Study a odbyte początkowo w Krakowie pod Szynalewskim, później w wiedeńskiej Akademii pod Grippenkerlem i Lichtenfelsem, a od 1890 do 1894 r. w Monachium pod kierunkiem Ant. Aschbego. 

Następuje przerwa w studyach szkolnych, a zaczyna się praca na własną rękę. W tym to czasie powstało kilka utworów krajobrazowych, a mianowicie: »Studyum lasu«, zakupione w Tow. przyj. sztuk pięknych krak., »Pogodny dzionek wrześniowy«, kilka obrazków z nad Izary, kilkadziesiąt z nad rzeki Ropy i z górskiej wioski Szymbarku (miejsce pobytu za lat dziecinnych) »Ruiny zamku Szymbarskiego« i t. d. W ciągu lat 1898—1901 zmuszony był odłożyć pendzel dla spraw osobistych, poczem rozpoczął na nowo studya i samodzielną pracę, ale już więcej w dziedzinie portretu. Wystawia U nas od 1892 do 1902 r. Zamieszkuje od 3 lat w Monachium, poczem ma zamiar udać się do Paryża, a wreszcie osiąść w kraju i pracować na tematach swojskich. OS.

PENTHER DANIEL, ur. we Lwowie 1837 r., um. 10 lutego 1887 r. w Wiedniu. Uczeń akademii wiedeńskiej i od 1868—9 r. monachijskiej. Dnia 1 stycznia 1881 r. został kustoszem galeryi Akademii sztuk pięknych w Wiedniu. Był znakomitym konserwatorem i restauratorem. Jako artysta odznaczał się dobrymi portretami, jak np. »Portret filozofa Libelta«. Ze sztuką polską niewiele ma wspólnego, gdyż prawie całe życie przepędził i pracował w Wiedniu, wystawiając u nas tylko w 1868 i 1874 r. Ważniejsze prace: portret własny i Seweryna Smarzewskiego. Prace jego znajdują się w Wiedniu przeważnie. Bibliografia: Dr. Jerzy Mycielski 1. cit. str. 563. Dr. J. B. Antoniewicz 1. cit. str. 325. W. 98. 

PERDZYŃSKI JAN. U nas wystawia 1895—99 r. Mieszka we Lwowie. Na wystawie krajowej we Lwowie odznaczony medalem srebrnym 1894 r. Bibliografia: »Świat« z r. 1894, str. 483.

PERLE EDMUND, ur. 1856 r. w Warszawie. 

Studya odbyte w Wiedniu i Monachium w r. 1878 i 1879 pod kierunkiem prof. Wagnera, a w Warszawie pod kierunkiem prof. Gersona i Kamińskiego. Najważniejsze prace wystawione: »Ofiara wdowy«, »Wypadek w drodze«, »Do sąsiada«, »Konie pocztowe«, »Szames«, »Królowa nieba i ziemi«, »Lilijka«, »Wiara«, »Bryka frachtowa« i wiele innych. Mieszka w Warszawie. Wystawia u nas od 1879 r. W zbiorach warsz. To w. Zach. S. P. jest jego portret własny. OS. 

PETRIDES JAN, rzeźbiarz, wystawia od 1892 do 1900 r. 

PETRIDES JÓZEF, rzeźbiarz, wystawia od 1885 do 1893 r. 

PETRYNA A., rzeźbiarz, debiutuje 1904 r. Uczeń Akademii sztuk pięknych w Krakowie. 

PIĄTKOWSKI HENRYK, ur. 1853 r. w Kijowie z ojca Leonarda, marszałka szlachty powiatu humańskiego (gub. kijowska) i Pelagii z Kondrackich. Otrzymał domowe wykształcenie pod okiem ojca i nauczycieli w dziedzicznym majątku Ochmatowie, skąd w r. 1868 wraz z ojcem wyjechał do Warszawy. Zapisawszy się do b. Szkoły głównej, był słuchaczem wydziału filologiczno-historycznego przez rok szkolny 1868/69, ostatni trwania tej instytucyi, w następnym roku uczęszczał na wykłady w nowo założonym cesarskim Uniwersytecie. Uczuwając od lat najmłodszych pociąg do sztuki, zaczął się uczyć rysunku jeszcze w Ochmatowie od Ludwika Letronne’a, syna jednego z pierwszych naszych litografów. W Warszawie przez ciąg 1868 i 1869 r. uczęszczał do Szkoły rysunkowej, gdzie byli jeszcze profesorami: Rafał Hadziewicz, Chrystyan Breslauer, Marcin Zaleski, Aleksander Kamiński, Hegel i Podczaszyński. Kolegował tutaj z Józefem Chełmońskim, Emanuelem Fechnerem, Alfredem Kowalskim, Wilhelmem Kotarbińskim, Janem Owidzkim i w. in. Od 1870—1872 r. kolejno pracował prywatnie pod kierunkiem Alfreda Rurawskiego, Aleksandra Lessera, Andriollego, Buchbindera (Józefa) i Leona Biedrońskiego. Lekcyi akwarelli udzielał mu przez niedługi czas Władysław Dmochowski (uczeń Kossaka, a syn Wincentego, malarza, ✝ w Wilnie 1861 r.). W końcu 1872 r. przez Kraków, gdzie się zapoznał z Pruszkowskim, Celińskim, H. Lipińskim, Benedyktowiczem, Piccardem i t. d. podążył do Monachium, gdzie po odbytym konkursie otrzymał miejsce w szkole malarstwa prof. A. Wagnera. Z Polaków zastał w tej szkole: Józefa Chełmońskiego, Aleksadra Soldenhoffa, Ludwika Żmigrodzkiego i Juliana Maszyńskiego. Razem z nim przyjęto Tomasza Łosika, a nie przyjęto Stanisława Witkiewicza, który również konkurował. 

W szkole prof. Wagnera Piątkowski malował przez ciąg 5 semestrów, t. j. do Wielkiejnocy 1875 r. Z nagród otrzymał przez ten czas: w semestrze 2-im (1873 r.) list pochwalny, w semestrze 3-im i 4-ym medale bronzowe (1874 r.), w semestrze 5-ym medal srebrny (które przed nim otrzymywali: Pruszkowski, Czachórski, Pilecki, Szembek, Żmigrodzki, a po nim: Żmurko, Wyczółkowski, Koniuszko, Pochwalski, Z. Jasiński). Poparty przez prof. Wagnera, przyjęty został po opuszczeniu jego Szkoły do kompozycyjnej Szkoły dyrektora Pilotti’ego, gdzie jednak przebywał przez ciąg jednego półrocza i prócz szkiców kompozycyjnych nic innego nic robił. (W szkole prof. Pilottiego byli z Polaków: Aleksander Gierymski i Władysław Czachórski). Zaczął wystawiać jeszcze w Warszawie przed wyjazdem do Monachium (w 1872 r. »Druciarz« i »Poufna rozmowa«, wyst. Tow. Zach. sztuk pięknych). Z Monachium nadsyłał w 1873 i 1875 r. studya akademickie i parę niewielkich obrazków, jak: »Koncert domowy«, »U wdowy chleb gotowy«, »W parku«, »Neron i Aktea« itd. Przybywszy do kraju na wakacye 1875 r. przebywał na Ukrainie, na jesień zaś zjechał do Warszawy, gdzie wystawił pierwsze większe swe prace: »Dwie śmierci«, »Portret ojca«, »Pieśń o Filonie«, (wł. p. Modrzejewskiej) i »Kobieta z papugą«, wł. p. Godebskiego. Skutkiem nabycia tego obrazu zapoznał się z p. Godebskim, a namówiony przez niego w listopadzie 1875 r. wyjechał z rodziną Godebskiego, oraz z Józefem Chełmońskim do Paryża. Tam zajęli oni wszyscy jeden dom (Neuilly Sur Seine), gdzie obok pracowni Godebskiego znajdowała się wspólna pracownia Chełmońskiego i Piątkowskiego. W Salonie 1876 r. wystawia Piątkowski: »Une Bacchante« i »La femme au perroquet«, w Salonie 1877 r.: »La fille des steppes« i »Le portrait de Mr Armand Gouzien«, w 1878 r.: »Asphyxieé par les fleurs« (reprodukowany przez firmę Lecadre i w czasopiśmie L’art), w 1879 r. olbrzymie płótno (7 metrów długie) »Le suplice d’adultére« i »La Citoyenne Tallien« (reprodukowany przez firmę Braun w Dornach i w czasopiśmie L ’art). W końcu 1879 r. Piątkowski opuszcza chwilowo Paryż i przez 9 miesięcy pracuje w Londynie, gdzie wezwany do namalowania portretu Sir Mosesa Montefiore, otrzymuje liczne obstalunki (portrety, illustracye piórkowe do epoki rewolucyi francuskiej, liczne główki kobiece, oraz obrazy, jak: »Lesbia« i »La splendeur et la miserè« i t. d.). Zmuszony rodzinnemi interesami, wyjeżdża Piątkowski w końcu 1879 r. z Paryża na Ukrainę do Ochmatowa, zatrzymując się jednak przez parę miesięcy w Monachium, gdzie na pierwszej ogólnej wystawie sztuki pomieszcza »La Citoyenne Tallien« (umieszczony w honorowym westibulu), »Le suplice d’adulterè« i »Portret żony«. W Ochmatowie urządziwszy sobie pracownię maluje: »Każut« lude szczom szczasływa«, »Na jarmark«, »Świt«, »Incroyable«, »Sprzedana niewolnica«, »Magdalena na Golgocie«, »Duet«, »Ulica Paryża«, »Parys ukraiński«, »Jenerał Hoche w Wandei« i t. d., oraz liczne portrety obywatelstwa okolicznego. W 1881 r. urządza w Kijowie swoją specyalną wystawę, a następnie w 1882 r. u Krywulta w Warszawie wystawia 22 obrazy. Po sześcioletnim pobycie na wsi, wyjeżdża w 1880 r. do Odessy, gdzie bawi do końca 1889 r., malując wiele portretów, obrazów rodzajowych, morskich i główek kobiecych. Prace te zebrane razem były wystawione w 1888 roku w sali giełdy odeskiej. Pomiędzy innemi wymalował dla królowej serbskiej Natalii »Widok bulwaru odeskiego w chwili przejazdu królowej z synem i ks. Morusi«, »Portret hr. Ludgarda Grocholskiego«, »Chrystus na krzyżu« (dla prawosławnej katedry) i w. in. W 1889 r. przybywszy do Warszawy osiadł w niej na stałe, zająwszy pracownię po Aleksandrze Gierymskim w Alejach Jerozolimskich. W 1890 r. wystawia duży obraz p. t.: »Dramat w hotelu« (obwożony następnie po całej Rosyi, wystawiony w Salonie paryskim 1897 r., w Londynie i po innych miastach Anglii 1897—1899 r.), który drastycznością treści wzbudził nieukontentowanie krytyki. Od tego czasu wystawia na wszystkich warszawskich wystawach, malując przeważnie obrazy większych rozmiarów, jak: »Czytanie wyroku«, »Zwiastowanie«, »W liliach«, »Modelka«, »Powiew śmierci«, »Znalezienie świętego krzyża«, »Tęsknota«, »Eviva Tarte!« i t. d. Portrety: pani Trylskiej, senatora Godowskiego, Ignacego Matuszewskiego, prof. Gersona, p. Myssyrowicza, portret żony, dwa razy, »Kobieta w żałobie«, »Mysz pracowniana« itd. Obrazy religijne do kościołów: »N. M. Panna«, »Św. Bonifacy«, »Św. Roch«, »Św. Jadwiga«, »Św. Anna«, »Chrystus w Ogrojcu«, »Chrystus na krzyżu« i t. p. Wiele bardzo mniejszych obrazów i główek kobiecych, illustracyi (»Pan Tadeusz«, dzieła Słowackiego itd.). Przez rok (1893) pracuje w »Kuryerze codziennym« jako stały rysownik, zamieszcza rysunki w »Kłosach« i »Tygodniku illustrowanym«. W końcu 1903 r. urządza w Salonie Krywulta specyalną swą wystawę, na której znajdowało się 100 prac jego. Oprócz akademickich nagród Piątkowski otrzymał w 1877 r. na wystawie w Angers medal srebrny za obraz »Głowa św. Jana«. W 1892 r. list pochwalny na konkursie imienia Gersona za obraz »Zwiastowanie«, wystawiony następnie wraz z portretem pani Trylskiej na powszechnej wystawie w Berlinie 1893 r., dwa listy pochwalne na konkursach dorocznych Tow. Zachęty S. P., nagrodę za główkę kobiecą w 1895 r. nagrodę Kurjerowa 1896 r. za obraz »Powiew śmierci« (wystawiony następnie 1897 r. w Salonie paryskim wraz z portretem Ignacego Matuszewskiego). W 1894 r. na wystawie w San Francisco medal bronzowy za obraz »Dwie śmierci«. W r. 1900 w Paryżu na powszechnej wystawie medal bronzowy za portret Matuszewskiego. Piątkowski wystawiał swe obrazy w Warszawie, Lwowie, Krakowie i Poznaniu na stałych wystawach, w Wiedniu (Kunstverein), Monachium (Kunstverein i pierwsza wystawa powszechna 1879 roku), w Berlinie u handlarzy obrazów, w Londynie (u handlarzy i w International Gallery), w Paryżu (Salony 1876, 1877, 1878, 1879, 1897 i 1899, oraz na powszechnej wystawie 1904 r.), w Petersburgu (wystawa Akademii). Wystawia u nas od 1873 r. Pracując również na polu literackiem i dziennikarskiem, zamieszcza od 1889 r. krytyki malarskie kolejno w »Życiu«, »Kuryerze codziennym«, »Przeglądzie tygodniowym«, »Kuryerze warszawskim«, »Gazecie polskiej« i »Słowie«. Oprócz tego sylwetki artystów i biografie drukował w »Tygodniku ilustrowanym« i w Wielkiej Encyklopedyi ilustrowanej. Wydrukował również w rozmaitych czasopismach pomiędzy 1890 a 1898 r. kilkanaście nowel. Za sztukę w 4 aktach p. t.: »Nowi ludzie« (Parweniusze), otrzymał odznaczenie na konkursie dram. Wydziału Krajowego we Lwowie, a za nowelę p. t.: »Kaprys« na konkursie ogłoszonym przez krakowskie »Życie«. Osobno wydał: »Polskie malarstwo współczesne«. »Maksymilian Gierymski«, studyum, odbitka z »Biblioteki warszawskiej«. »Władysław Podkowiński«, studyum. »Nasze bziki«, farsa sceniczna w jednym akcie (»Biblioteka teatrów amatorskich« nr. 43). »Album sztuki polskiej« (Warszawska wystawa retrospektywna 1896 r.). »Andriolli w sztuce« (wspólnie z drem Dobrzyckim). Prowadzi od 1902 r. część artystyczną wydawnictwa p. t.: »Dzieje Polski porozbiorowej«. Gromadzi ciągle materyały do projektowanej na wielką skalę »Historyi polskiego malarstwa«. OS. W zbiorach warszawskiego To w. Z. S. P. jest jego »Główka«, obrazek ol.

PICCARD LEON, malarz historyczny i rodzajowy, ur. 15 października 1843 r. we Wróblaczynie pod Niemirowem w Galicyi. Kształcił się najpierw w krakowskiej szkole sztuk pięknych pod prof. Łuszczkiewiczem i Szynalewskim, następnie jako stypendysta w Monachium i Wiedniu (1866—1868). Powróciwszy, był jeszcze dwa lata uczniem Jana Matejki. Jest obecnie profesorem przy szkole realnej w Krakowie. Z ważniejszych prac wymienić należy: »Uczta«, z poematu »Konrad Wallenrod«, »Spisek koronacyjny« z poematu »Kordyan«, »Samuel Zborowski w więzieniu«, »Wielki Ks. Konstanty«, scena z Belwederu 29 listopada 1860 r. »Z dziejów cywilizacyi Rosyi w wieku XVI« (car Iwan Groźny). Epizody z powstania 1863 r.: »Wspomnienie«, »Podjazd«, »Wedeta«, Ostatnie pożegnanie«, »Powrót rekonesansu«. Oprócz tego studya portretowe, rodzajowe i krajobrazowe. Wystawia u nas od 1866 do 1902 r. OS. Bibliografia: K. 87.

PICHOR STANISŁAW, ur. 1875 r. w Krakowie. Studya odbyte w krakowskiej Akademii sztuk pięknych od 1900 do 1904 r. pod kierunkiem Malczewskiego, Mehoffera i Wyczółkowskiego. 

Skończył przy tem konserwatorym muzyczne w Warszawie, uprawia skrzypce oraz kompozycyę. Najważniejsze prace wystawione: »Symfonia«, »Studyum portretowe«, »Portret kobiecy«, »Portret własny«, »Portret Biegasa«. Wystawia u nas od 1902 r. Otrzymał dwa medale bronzowe za portret Biegasa i akta męskie, medal srebrny za studyum głowy kobiecej, pierwszą nagrodę pieniężną i dwa medale bronzowe. Mieszka w Krakowie. OS. 

PIECHOWSKI WOJCIECH, ur. 1849 r. w Nosarzewie Borowym (gub. płocka). Uczeń Gersona w Warszawie i Akademii monachijskiej, gdzie koleguje z Piotrowskim i Chełmońskim. Wystawia od 1887 r. Ważniejsze prace: »Podbieranie pszczół«, »Droga i życie nasze«, »Oni«, »Lato«, pełen wielkiego nastroju obraz: »Przerwana nauka«, »Procesya«, »W karczmie«. Zbliżony jest do mazowieckiego typu, który podnoszę u Antoniego Piotrowskiego. Głównym reprezentantem tej mazowieckiej szkoły, że tak powiem, jest Chełmoński. Medal srebrny w San Francisco 1894 r. Bibliografia: K. 87. »Świat« z r. 1894, str. 506. 

PIEŃKOWSKI IGNACY, uczeń Akademii sztuk pięknych w Krakowie, wystawia w 1898 r. dwa studya. 

PILATI GUSTAW, uczeń Akademii sztuk pięknych w Krakowie, wystawia 1901 r. 

PILLATI HENRYK, ur. 1832 r. w Warszawie. Kształcił się w warszawskiej Szkole sztuk pięknych, następnie w Monachium pod kierunkiem Kaulbacha. Z Monachium udał się do Włoch i tam, zwłaszcza w Rzymie, study o wał starych mistrzów. Bawi przez jakiś czas w Petersburgu, dokąd wezwały go zamówienia wydawców pism illustrowanych. Po powrocie osiedlił się w Warszawie, gdzie przebywał do końca życia. W 1878 r. tknięty został paraliżem, wskutek czego musiał zaprzestać dalszej artystycznej działalności. Zmarł w Warszawie 16 kwietnia 1894 r. Należy do pokolenia artystów , którzy między rokiem 1848 a 1858 nowe życie rozbudzili w naszej sztuce. Wystawia od 1857 do 1870 r. W Muzeum narodowem jest jego »Pogrzeb pięciu ofiar z r. 1861«, dar Gebethnera w r. 1884. Ważniejsze prace: »Zdobycie Slawiszcz«, »Szwedzi w Polsce«, »Sztab ks. Józefa«, »Powrót z jarmarku«, »Wnętrze szynku na Starem Mieście w Warszawie«, »Atak kawaleryi szwedzkiej«, »Pożar w stajni«, »Narzeczeni wilanowscy«, wreszcie dwie sceny humorystyczne: »Turniej artystów« i »Rozejście się narodów«. W zbiorach warszawskiego Tow. Z. S. P. są jego: »Szwedzi w Polsce«, »Targ«, »Odpoczynek«, »U tarczka z Turkiem«, dwa rysunki illustracyjne (L. 143 i 144), »Przy studni«, »Handel końmi«. Bibliografia: Dr. Jerzy Mycielski 1. cit. str. 407. D r. J. B. Antoniewicz 1. cit. str. 257. »Tygodnik illustrowany« z r. 1860, str. 217. H. Piątkowski, tamże, 1894 r., str. 243. M. N. W. 98. »Świat« z r. 1894, str. 220.

PILLATI KSAWERY, ur. w Warszawie 1843 r., um. w Zakopanem 31 stycznia 1902 r. Uczeń b. szkoły sztuk pięknych w Warszawie, młodszy brat Henryka. Należał do ostatniego pokolenia tej szkoły, zamkniętej w 1864 r. Kolegam i jego byli: Michał Godecki, Jan i Antoni Strzałeccy, Rurawski, Ignacy Jasiński, Henryk Dziarkowski, Wroński, Józef Buchbinder, Rygier. Pozostawszy w Warszawie, zapisał się do nowozałożonej szkoły rysunkowej, gdzie wszyscy profesorowie wraz z dyrektorem Kaniewskim pozostali. Następnie bawi w Monachium od 1869 do 1871 r. W Akademii rysuje naprzód w szkole prof. Anschutza, wreszcie maluje u prof. Wagnera. Koleguje tam z oboma Gierymskimi, Pruszkowskim, Pileckim, Soldenhoffem, Szembekiem, Benedyktowiczem, Czachórskim, otrzymuje w 1871 r. medal bronzowy. Wystawia u nas od 1869 do 1872 r., w Warszawie zaś w Towarzystwie Zachęty 1871 r. po raz pierwszy. Powróciwszy do rodzinnego miasta przeistacza się jednak w illustratora bardzo płodnego. Ożeniwszy się bardzo młodo, obarczony liczną rodziną, z wysiłkiem pracować musiał przez cały szereg lat na jej utrzymanie. »Tygodnik illustrowany«, »Kłosy«, »Wieniec«, »Biesiada literacka«, »Tygodnik powszechny«, którego jest przez lat kilka kierownikiem artystycznym , zamieszczają bez przerwy jego rysunki, w znacznej części aktualności, traktowane szkicowo. »Poczet królów polskich« Kraszewskiego ozdabia szeregiem portretów i winiet. W końcu oddaje się malarstwu, rysując tylko dorywczo illustracye, przeważnie portrety (»Encyklopedya« Orgelbranda, »Album wsławionych Polaków«). Maluje kościelne obrazy na zamówienie Salonu artystycznego lub akwarelle rodzajowe i krajobrazy. Dla katedry kieleckiej wykona? »Świętego Antoniego« i »Wieczerzę Pańską«, kopię z Poussina. W zbiorach warszawskiego Tow. Z. S. P. jest jego obrazek olejny »Dziecko«. Bibliografia: Henryk Piątkowski w »Tygodniku illustrowanym« z r. 1902, str. 104. 

PILAWA ARTUR, pseudonim Artura hr. Potockiego z Buczacza, ucznia Akademii monachijskiej. Pod nim wystawia on 1886 i 1887 r. 

PILECKI TYTUS, uczeń Akademii monachijskiej, twórca »Goplany«, wystawia od 1865 do 1879 r. W zbiorach warszawskiego Tow. Z. S. P. jest jego »Krajobraz wieczorny«, »Arab« (spalony). Znakomity portrecista, wiele jego obrazów jest w W. ks. Poznańskiem. 

PILICHOWSKI LEOPOLD, ur. 1869 r. we wsi Pile w powiecie Sieradzkim (Król. Polskie). W 1886 r. wstąpił do szkoły rysunkowej w Warszawie. 

Następnie uczył się w roku 1887—88 w Akademii monachijskiej, a w r. 1889 i 1890 w akademii Juliana w Paryżu. Podczas tego pracował pod kierunkiem Sam. Hirszenberga, Wojciecha Gersona, Holoszego, Seitza i Benjamina Constansa. Od r. 1891 wystawia co rok prawie w Salonie paryskim, w Berlinie, Krakowie, Warszawie, Monachium i t. d. Najważniejszy obraz wystawiony w Paryżu był »Robotnik«, na wystawie powszechnej w 1900 r. mention honorable. Pozatem najważniejze prace jego są: »Znużeni«, »Poranek zimowy«, »Dolce far niente«, »Nocturne«, »Przed egzaminem« (medal III kl. na wystawie powsz. we Lwowie), »Czas radości«, »Zamknięcie ogrodu luxemburgskiego w Paryżu«, dekoracye poczty łódzkiej (plafon i ściany). Pozatem sporo mniejszych obrazów z życia robotników, opowiadania z życia żydów i portrety. Miejsce obecnego stałego pobytu: Łódź (Królestwo Polskie), Spacerowa i. Wystawia u nas od 1893 r. OS. 

PIOTROWICZ ZYGMUNT, wystawia od 1896 do 1900 r. 

PIOTROWSKI ANTONI, ur. 1853 r. w Kunowie. Od r. 1869 był uczniem prof. Wojciecha Gersona, a od 1875 r. Lindenschmita w Monachium. W r. 1877 wstąpił do szkoły kompozycyjnej Jana Matejki, w r. 1879 zaś wyjechał do Paryża. Od r. 1884 przebywał w Krakowie. Brał udział w wojnie bułgarsko-serbskiej (1885) jako korespondent illustrator pism angielskich i francuskich. Namalował seryę obrazów z tej wojny i opisał ją w »Wspomnieniach naocznego świadka z wojny bułgarsko-serbskiej«, drukowanych w »Wędrowcu« w r. 1886. W r. 1891 otrzymał mention honorable w Berlinie, w r. 1892 dyplom honorowy w Filipopolu, w r. 1887 medal srebrny Litteris et Artibus. Prócz tego odznaczony został w r. 1894 krzyżem komandorskim zasługi cywilnej, w r. 1899 krzyżem kawalerskim św. Stanisława i krzyżem kawalerskim św. Aleksandra III kl. Obecnie przebywa w Warszawie. Wystawia od 1872 r. Jego obraz »Wesele idzie« zakupiono w 1896 r. do Muzeum narodowego w Krakowie. Ważniejsze prace: »Powrót od ślubu«, »Pochód rekrutów«, bardzo cenione: »Epizod z r. 1803« i »Potyczka«, »W rozsypce«, »W małem miasteczku«, »Egzekucya« w muzeum Rapperswylskiem, »Nimfy i satyry«. Cykl obrazów z wojny bułgarskiej wykończył 1887 r., zakupiony przez rząd bułgarski w całości. Pisze artykuły ekonomiczne, polityczne i korespondencye. W zbiorach Chojnowskiego w Warszawie jest jego »Ułan na rekonesansie«, »Zjazd gości weselnych o zmroku do wiejskiego kościoła«. Najlepsze są jego obrazy wsi mazowieckiej, scen powstańczych, wychodzące bezpośrednio z otoczenia artysty z jego stron rodzinnych, w latach młodocianych. W 1895 r. wykonał wraz ze Stanisławem Janowskim panoramę »Tatry« (2000 metrów kw.), drugą w Europie panoramę górską. Bibliografia: »Tygodnik illustrowany« z r. 1901, str. 16. »Świat« z r. 1895, str. 22. M. N. K. 87. Piątkowski Henryk 1. cit. str. 116.

PIOTROWSKI MAKSYMILIAN ANTONI, ur. w Bydgoszczy 8 czerwca 1813 r., tamże uczęszczał do szkół publicznych. Kształcił się po r. 1830 w Akademii sztuk pięknych w Berlinie pod okiem prof. Hensla, następnie udał się do Włoch, skąd powrócił do Berlina w 1846 r. Był profesorem Akademii sztuk pięknych w Królewcu. Zmarł w Królewcu 29 listopada 1875 r. Wystawia od 1856 do 1874 r. Twórca (1859) »Wandy« zakupionej przez nasze Towarzystwo i ofiarowanej Muzeum narodowemu. Obrazy jego znajdują się przeważnie za granicą. Kilka prac ważniejszych: »Rozłączenie Maryi Antoniny z Delfinem w więzieniu w Temple«. Rysunki: »Archimedes«, »Sokrates«, »Mojżesz«, portret własny. Jego »Wandę« wydało nasze Towarzystwo w akwatincie jako premię za rok 1859/60, w roku 1866/7 reprodukuje zaś jego »Wieczór flisaków na Niemnie« w miedziorycie Henryka Redlicha jako premium. W galeryi Tow. przyjaciół nauk w Poznaniu jest jego portret własny i »Marya Antonina w więzieniu żegna się z rodziną, idąc na stracenie«, ofiarowane przez rodzinę artysty wraz z trzema kartonami wielkich rozmiarów: »Sokrates w kole uczniów«, oznacz. 15/7 1866 r., »Herodot u kapłanów egipskich«, oznacz. 19/5 1869, »Archimedes«. Bibliografia: Dr. Jerzy Mycielski 1. cit. str. 468. Dr. J. B. Antoniewicz 1. cit. str. 198. M. Bersohn w »Kłosach« z r. 1874, t. XVIII, str. 355. M. N.

PIOTROWSKI MIECZYSŁAW KORWIN, ur. 29 stycznia 1869 roku w Kamieńcu Podolskim.

Studya odbyte w gimnazyum w Kamieńcu podolskim, gdzie też pobierał pierwsze lekcye rysunków. Czując od dziecka pociąg do malarstwa, wstąpił w r. 1893 do szkoły sztuk pięknych w Krakowie, gdzie kształcił się pod kierunkiem profesora Cynka i Łuszczkiewicza. Następnie przeniósł się do Lwowa (w r. 1895) i usiłował pracować samodzielnie. Czując jednak w swej wiedzy braki, wyjechał dla kształcenia się za granicę i bawił przez rok (1898/99) w Monachium, gdzie był w akademii malarskiej uczniem prof. St. Grocholskiego. Potem wrócił do Lwowa i poświęcił się przeważnie malarstwu krajobrazowemu, a także scen myśliwskich. Najważniejsze prace wystawione, oraz otrzymane odznaczenia: »Wicher«, »Alea w nocy zimowej«, »Morze«, »Zrywające się kaczki«, »Stary młyn w nocy przy księżycu« (zakupił b. nam. hr. Piniński), »Scena z targu lwowskiego« (rodzajowe). Wyszła w reprodukcyi na kartach korespond. nakładem »Wydawnictwa typów krajowych«. »12 miesięcy«, szkice olejne, wydane w reprodukcyach na kartach koresp. przez St. W. Niemojowskiego ze Lwowa, który za nie na wystawie w Medyolanie w r. 1901 otrzymał list pochwalny. Miejsce obecnego stałego pobytu: Lwów, ul. Hofmana boczna, 1. 5, 2-gie piętro (atelier). Wystawia u nas od 1901 r. OS. 

PIWNICKI WITOLD, ur. 1851 r. w Gulbinach, Król. Polsk., żył w Krakowie i Warszawie. Uczeń Juliusza Kossaka, Wagnera w akademii monachijskiej, Cogettiego w Rzymie i mistrza Jana Matejki. Wystawia od 1872 do 1896 r. Jego »Bitwa pod Cecorą« jest w Muzeum narodowem, nie wystawiona. W galeryi Tow. przyjaciół nauk w Poznaniu jest jego »Żołnierz bawarski z końmi«, dar hr. Engestroma. Bibliografia: K. 87.

PLATER KONSTANTY HR., architekt. Wykonał projekt restauracyi Sukiennic. Wystawia 1869 r. 

PLESS LEOPOLD, wystawia religijne płótno i portrety od 1854 do 1856 r. W muzeum im. Lubomirskich we Lwowie jest jego kopia portretu Skargi z Arcybractwa Miłosierdzia w Krakowie. 

PLESZOWSKI ANTONI, ur. w Krakowie 1857 r., um. w Meranie 1889 r., rzeźbiarz. Uczeń krakowskiej Szkoły sztuk pięknych u Gadomskiego i następnie w Wiedniu prof. Zumbuscha. Dla dokończenia studyów bawił we Włoszech. Odznaczenia: medal złoty w akademii wiedeńskiej, a na wystawie krakowskiej najwyższa nagroda: dyplom honorowy. Jego najpiękniejszym utworem jest »Smutek« w Muzeum narodowem, odlew z bronzu cire perdue wykonany w Brukselli, zakupiony w 1896 r. W temże muzeum jest jego »Ślepiec« z gipsu, nie oznaczony, jako depozyt naszego Towarzystwa. Jego »Kain« jest własnością krakowskiego Towarzystwa Przyjaciół sztuk pięknych. Bibliografia: K. 87. »Świat« zr. 1889, str. 96. M. N. 

PŁONCZYŃSKI ALEKSANDER, ur. 1822 r. w Krakowie. Uczył się w krakowskiej Szkole sztuk pięknych pod Głowackim, z którym odbywał częste wycieczki w Tatry i którego manierę peizażową przejął. Wr. 1847 został profesorem rysunków w gimnazyum krakowskiem, a później profesorem malarstwa krajobrazowego w tutejszej Szkole sztuk pięknych. Zmarł w Krakowie wr. 1857. Jest malarzem Krakowa i jego okolic, jak to widzimy zresztą z wystawionych jego obrazów od 1855 do 1857 r. W Muzeum narodowem jest jego »Widok z Wawelu«, malowany 1848 r., dar matki artysty. Ważniejsze prace: »Widok kopca Krakusa«, »Widok skały Kmity pod Zabierzowem« (oba z 1844 r.). Bibliografia: Dr. Jerzy Mycielski 1. cit. str. 277. Dr. J. B. Antoniewicz 1. cit. str. 276. Sprawozdania kom. do bad. hist. sztuki w Polsce, t. V, str. 171. M. N.

POCHWALSKI KAZIMIERZ, ur. w Krakowie 25 grudnia 1855 r. Początkowo uczył się u swego ojca, również malarza, następnie w krakowskiej szkole sztuk pięknych pod Matejką i w Akademii monachijskiej. Przebywał także dla studyów w Paryżu i w Rzymie. Medal złoty Wiedeń, Künstlerhaus 1892. Medal z ł oty Monachium tegoż roku. W sierpniu r. 1893 zamianowany został profesorem wiedeńskiej Akademii sztuk pięknych. Żyje w Wiedniu. Znakomity portrecista, wystawia on od 1877 r. do obecnych czasów, początkowo studia i sceny rodzajowe, a od 1886 r. same portrety. Do najznakomitszych należą portrety rektorów Uniw. Jag.: Szujskiego, Zolla, Teichmana, portrety Sienkiewicza, Kraszewskiego it. d. Na wystawie w Monachium 1890 r. drugi medal. W Muzeum narodowem jest jego znakomity portret Pawła Popiela, ofiarowany przez jego przyjaciół 1889 r., jeden z początkowych jego obrazów: »Chłopcy w kąpieli« jest tamże niewystawiony, zarówno jak portrety Józefa Patelskiego i jego żony. W zbiorach warszawskiego Tow. Z. S. P. znajduje się »Główka«, obrazek olejny, oznaczony w katalogu: Pochwalski, bez podania imienia ( L. 126). W albumie artystycznem naszego Towarzystwa za rok 1887 znajdujemy heliograwurę wedle jego portretu J. I. Kraszewskiego. Wr. 1896 nabyła »Moderne Galerie« w Wiedniu jego portret cesarza Franciszka Józefa. Bibliografia: Dr. Jerzy Mycielski 1. cit. str. 714. Dr. J. B. Antoniewicz 1. cit. str. 351. M. N. »Świat« z r. 1890, str. 403, 1892, str. 387. 

POCHWALSKI WŁADYSŁAW, uczeń krakowskiej szkoły sztuk pięknych, brat poprzedniego. Jest obecnie kierownikiem zakładu konserwacyi i restauracyi dzieł sztuki w Muzeum narodowem. Wystawia od 1889 roku przeważnie studya krajobrazowe. W 1891 r. jako uczeń Akademii monachijskiej otrzymał za studya dyplom pochwalny. Bibliografia: »Świat« z r. 1891, str. 389.

POCIECHA MICHAŁ, ur. 1852 r. w Prokocimiu pod Wieliczką.

Kształcił się początkowo w krakowskiej Szkole sztuk pięknych pod kierunkiem prof. Łuszczkiewicza i Matejki. Po ukończeniu tejże szkoły wyjechał na dalsze studya do Monachium, gdzie przebywał lat 3; za swe prace akademickie otrzymał tamże medale bronzowy i srebrny. Powróciwszy do kraju rysował i malował akwarellą krajobrazy o motywach sielskich, które wystawiał w Krakowie, Warszawie i Lwowie. Na wystawie krajowej we Lwowie 1894 r. otrzymał za swoje akwarelle medal srebrny. Wystawia u nas od 1875 r. Reprodukcją jego »Po kolędzie« wydało nasze Towarzystwo w albumie artystycznem za rok 1887. OS. 

PODGÓRSKI EDWARD, rzeźbiarz, wystawia 1894 r. Medal bronzowy we Lwowie 1894 r. Bibliografia: »Świat« 1894, str. 483. 

PODGÓRSKI STANISŁAW JAN, ur. 29 grudnia 1882 roku w Kałuszu (Galicya). 

Tam kończył szkoły ludowe, do gimnazyum zaś uczęszczał w Stanisławowie i Drohobyczu. W ośmnastym roku swego życia wstąpił do Akademii sztuk pięknych w Krakowie, gdzie kształcił się w rysunkach pod kierunkiem Cynka, w malarstwie pod kierunkiem Stanisławskiego i Wyczółkowskiego. Otrzymał za prace akademickie medal srebrny. W roku 1903 wystawił w »Salonie okrężnym«, »Słotę«, w r. 1904 w »Sztuce« na wystawie w St. Louis »Mgłę« i na wystawie jubileuszowej Tow. Przyj. sztuk pięknych obraz p. t.: »Obłok«. U nas debiutuje w 1903 r. OS.

PODKOWIŃSKI WŁADYSŁAW, ur. 6 lutego 1866 r. w Warszawie, um. tamże 5 stycznia 1895 roku. Ojciec go wcześnie odumarł, matka, przeznaczając go na technika, umieściła go w szkole mechanicznej przy warsztatach kolei warszawsko-wiedeńskiej; ale on postanowił poświęcić się sztuce. W szkole rysunkowej warszawskiej Gersona, gdzie się około 1882 r. zapisał, Podkowiński odrazu zajmuje wybitne miejsce.

W szkole pracuje do 1884 r., wiele rysuje dla pism illustrowanych, nawiązuje przyjaźń z Pankiewiczem i bliższe stosunki z A. Gierymskim, Witkiewiczem i Sygietyńskim. Dla dalszych studyów w r. 1886 wyjeżdża Podkowiński wraz z Pankiewiczem do Akademii petersburskiej, gdzie studyuje konie w szkole batalisty Willewalda. Po powrocie do Warszawy zaczyna malować. Najważniejszym faktem w wykształceniu Podkowińskiego był dziewięciomiesięczny pobyt w Paryżu w r. 1889. Ten krótki okres czasu stanowczy miał wpływ na młodego artystę. Zwrot od kierunku impressyonistycznego, któremu podówczas hołdował, zaznaczyć się daje u niego (»Jesień«, »Latarnik«) pod wpływem pobytu na wsi w r. 1891. Wspaniały jego »Szał« znajduje się u p. Feliksa Jasieńskiego w Krakowie, jako dar dla Muzeum narodowego, któremu skrzętny ten zbieracz i znakomity znawca sztuki przeznaczył całe swe zbiory. Obecnie noszą one też nazwę »Oddziału Muzeum narodowego im. Fel. Jasieńskiego«. Ważniejsze prace: portret Czesława Jankowskiego, »Damy grające w bilard«, »Wieczór«, »Dzieci na słońcu«, »Ogrodnik z taczką«, »Łubin w słońcu«, »W agreście«, wiele portretów. W końcu symboliczne kompozycye: »Taniec szkieletów«, »Bajka«, »Ironia« i nie dokończony »Marsz pogrzebowy Chopina«, który wywołał burzę wśród krytyki warszawskiej. Wystawia u nas od 1891 do 1895 r. Wielkie swe dzieło »Szał« pociął na kawałki i tylko dzięki pietyzmowi jego obecnego właściciela ofiarodawcy uratowane ono zostało od zagłady. »Sztuka polska« w 1904 r. reprodukowała jego »Spotkanie« i »Szał« (str. 29, 64). Bibliografia: H. Piątkowski w »Tygodniku illustrowanym« z r. 1895, str. 24. Tenże 1. cit. str. 103. Tenże: Władysław Podkowiński, studyum. Warszawa 1896. Feliks Jasieński: »Sztuka polska«, Lwów 1904, str. 64. »Świat« 1895, str. 48. W. 98.

PODLEWSKA MARYA, ur. 1868 r. w Płocku. Ukończyła kursa im. Baranieckiego, następnie dłuższy czas kształciła się w Paryżu pod kierunkiem prof. Benjamina Constans i Jean Paul Laurens. Najlepsze prace w ostatnich czasach: pastelowy portret prof. Baudouin de Courtenay, peizaż olejny »Moczary« i węglowy peizaż »Pustka«. Wystawia u nas od 1889 r. Miejsce obecnego stałego pobytu: Lwów, Chorążczyzna 16. 

PODOLECKI, wystawia 1888— 1892 r.

POKUTYŃSKI FILIP, ur. w Warszawie 1829 r., um. w Krakowie 1879 r., znany architekt. Studya odbyte w Berlinie w latach 1849—1851. Kilkoletni pobyt we Włoszech i Francyi. Bawi w Paryżu. Stąd go powołują 1856 r. na katedrę w krakowskim instytucie technicznym. Następnego roku oddano mu budowę gmachu dla Towarzystwa przyjaciół nauk, obecnej Akademii Umiejętności. Ukończył go 1864 r. W latach 1859—1871 buduje kościół z fundacyi biskupa Łętowskiego przy klasztorze SS. Miłosierdzia przy ul. Warszawskiej 1. 8 w stylu romańskim, następnie pałac Potulickich, obecnie ks. Ogińskich na Wolskiej 1. 4. Trzy lata spędza na urzędzie we Lwowie. Wystawia od 1856 r. Bibliografia: Dr. K. M. Górski w Roczniku krakowskim. VI. Kraków 1904, str. 148.

POLLAK JAN, rzeźbiarz, wystawia 1880 r. 

POPIEL ANTONI, rzeźbiarz, urodz. w Szczakowej 1865 r. W ośmnastym roku życia, nie skończywszy gimnazyum w Brodach, zapisał się do szkoły sztuk pięknych w Krakowie, gdzie przez trzy lata kształcił się pod Gadomskim, Łuszczkiewiczem i Jabłońskim w rzeźbie. Trzy lata studyów w Wiedniu pod prof. Hellmerem, i znowu trzy lata w austr. muzeum dla sztuki pod prof. Konigiem. Berlin, Florencya. W 1888 r. wraca do kraju. Osiada we Lwowie 1892 r. i zostaje asystentem katedry rysunków i modelowania przy Politechnice, którą kierował późniejszy teść jego, Leonard Marconi z Warszawy. Częste wycieczki do Włoch i Florencyi, gdzie pracuje u Manziniego. Wystawia od 1891 do 1894 r. Pierwsza nagroda za projekt kolumny Mickiewiczowskiej we Lwowie, wykonanej 1904 r., nagroda w Warszawie, pomnik Korzeniowskiego w Brodach, szereg prac dekoracyjnych w nowym teatrze miejskim we Lwowie, wreszcie biust Ujejskiego, odsłonięty we Lwowie. Docentura w szkole politechnicznej. Pomnik Śniadeckiego dla instytutu chemicznego we Lwowie, grupa »Pieta« do kaplicy grobowej w Łańcucie, »Iustitia« w pałacu Sprawiedliwości, ołtarz w grobowcu hr. Potockich w Łańcucie, pomnik Mickiewicza w Krynicy. Bibliografia: »Illustracya polska«, nr. 4. T. C. Kolumna Mickiewicza we Lwowie. »Tygodnik illustrowany« z r. 1904, str. 866. Karol Wróblewski: Zasady piękna w sztuce. Brody 1904.

POPIEL TADEUSZ, ur. w Szczucinie 1863 r. Po ukończeniu szkoły realnej, uczył się w krakowskiej szkole sztuk pięknych, a następnie jako uczeń mistrza Matejki tam maluje: »Józefa i Putyfarę«, »Wzięcie żydów do niewoli babilońskiej« i »Zmartwychwstanie Chrystusa«. Po pięcioletnim pobycie w Krakowie jedzie do Wiednia i kształci się dalej pod kierunkiem Hansa Makarta. Stąd jedzie do Monachium, gdzie wykonał: »Uriel Akosta«, »Ostatnie chwile Zygmunta Augusta«, »Neron«, »Niewiasty jerozolimskie«, »Święto Tory«, »Mojżesz«, obraz nagrodzony złotym medalem na wystawie paryskiej r. 1890. W r. 1891 odbywa z Marcelim Harasimowiczem podróż do Berlina, Kopenhagi, Monachium, Wiednia i Pragi. Medal złoty w San Francisco 1894 r. Wystawia u nas od 1885 do 1893 r. Po powrocie do kraju maluje »Po burzy«, obraz nagrodzony dwoma złotymi medalami na powszechnych wystawach sztuki w Chicago i San Francisco, znajdujący się obecnie w dawnym Resursie krakowskim w replice, oryginał bowiem zakupiło muzeum w Saint Louis w Ameryce. W 1899 r. pracuje przy panoramie racławickiej Kossaka i Styki, a potem przy »Golgocie«, panoramie Styki. W 1897 r. wykonywa w Petersburgu w kościele świętej Katarzyny szereg ściennych obrazów. W 1898 i 1899 r. wykonywa freski kaplicy polskiej w Padwie, studyując w Rzymie i Florencyi równocześnie. Dekoracyjne roboty w kraju następne: w Okocimiu w kaplicy Götzów plafon »Wniebowzięcie«, we Lwowie kościół Klarysek, restauracye malowideł, oraz szereg ściennych obrazów, plafon i witraże, ikonostas w cerkwi Przemienienia pańskiego tamże, do którego szereg studyów odbył w Ławrze Kijowskiej, w Przemyślu, Padwie (kaplica holenderska) w przygotowaniu szkice restauracyi. W 1903 r. odnawia śliczną dekoracyę z XVIII w. w kościele parafialnym w Dukli. Bibliografia: D. AD. B.: »Tygodnik illustrowany« z r. 1902, str. 605—7. »Świat« z r. 1891, str. 389. 

POPIEL WŁODZIMIERZ, wystawia od 1899 r. 

POPOWSKI STEFAN. Warszawa. Wystawia od 1893 r. 

POSTĘPSKI ROMAN, ur. 1808 r. w Parchomówce na Ukrainie, um. w Rzymie 4 kwietnia 1878 r. Po skończeniu szkół w Humaniu, kształcił się na uniwersytecie w Wilnie pod Rustemem. Później w Paryżu przez lat 6 uczył się w pracowni Cogneta. W 1842 r. przybył do Rzymu, gdzie już aż do śmierci pozostał. Malował religijne obrazy dla zarobku i słabe portrety. Brał udział w polskiej deputacyi 1848 r. do Piusa IX, na której czele stał Mickiewicz. Ożenił się z Włoszką, Agnieszką Ruffini, malarką i miniaturzystką, której akwarella na pergaminie, wedle »La Bella« Tycyana, znajduje się w galeryi Tow. przyjaciół nauk w Poznaniu. Syn jego jest znakomitym chirurgiem we Włoszech. W galeryi Tow. przyjaciół nauk w Poznaniu są jego obrazy: »Śmierć księdza Zaboklickiego w więzieniu w Kufsteinie«, malowany 1844 r. i portret generała Różyckiego ze zbiorów Mielżyńskiego. W kościołach w Stawiszczach i w Kaniowie na Ukrainie, w Czerniowcach na Podolu są jego obrazy religijne. Scena historyczna »Sobieski pod Żurawnem« i portret Mickiewicza należą do najlepszych jego prac. Bibliografia: Dr. Jerzy Mycielski 1. cit. str. 414. Dr. J. B. Antoniewicz 1. cit. str. 186. »Przegląd polski« z r. 1895, grudzień. J. I. Kraszewski: Kartki z podróży (1858—1864). Bolesław z nad Dniepru: »Tygodnik illustrowany« z r. 1878, str. 203, II. 

POŚWIKOWA BRONISŁAWA, z domu Bierzyńska, urodz. 1856 r. w Kielcach, um. we Lwowie 1902 r. Wystawia kwiaty i owoce od 1894 do 1900 r. Po studyach odbytych pod Gersonem i Wiesiołowskim i wyjazdach do Paryża i Monachium, poświęca się sztuce stosowanej. Maluje na porcelanie, za co kilka medali za granicą otrzymuje, zakłada rodzaj szkoły w Warszawie, przyjmującej nawet obstalunki. Wystawę rezultatów tej szkoły urządzono u Krywulta 1902 r. Starała się w sztuce dekoracyjnej wytworzyć nową gałąź przemysłu krajowego dla kobiet. Matka Ireny Solskiej. Na wystawie dekoracyjnej sztuki w Petersburgu 1890 r. otrzymała II nagrodę za malowidła na serwisie stołowym fajansowym. Bibliografia: »Tygodnik illustrowany« z r. 1902, str. 223. »Świat« z r. 1890, str. 191.

PREK KSAWERY FRANCISZEK, urodz, w Nozdźcu około 1797 r., um. w Sielcach koło Sędziszowa 1864 roku. Wystawia szereg akwareli i tuszów, oraz dwa olejne obrazy w 1856 i 1857 r. Kształcił się w zakładzie głuchoniemych w Dreźnie, przyczem okazały się znakomite jego zdolności do rysunków. Znajdują się one w znacznej liczbie w zakładzie im. Ossolińskich i bibliotece Jagiellońskiej, wraz z jego pamiętnikami. W muzeum im. Lubomirskich we Lwowie jest jego olejny autoportret i portret Amelii Prekowej, malowany 1828 r.

PROCAJŁOWICZ ANTONI STANISŁAW, ur. 1876 r. W Rodatyczach.

Studya odbyte w krakowskiej Szkole sztuk pięknych pod kierunkiem prof. Cynka, Malczewskiego, Wyczółkowskiego i Stanisławskiego, nadto we Florencyi w »Scola libera«. Najważniejsze prace wystawione: »Po burzy«, »Willa wioska«, »Gródek«, »Światowid«, »Jabłoń«, »Lipa«, illustracye do książki J. Żuławskiego »Na srebrnym globie«. W zakresie typografii wykonał ozdoby do wydania utworów dramatycznych Lucyana Rydla. Miejsce obecnego stałego pobytu: Pisary, p. Rudawa. Wystawia u nas od 1901 r. OS.

PROPPEROWA ADELA, wystawia dwa studya akwarellowe w 1894 r. 

PROSIŃSKI JÓZEF, wystawia 1854 r. portrety dzieci. Czy nie jest to Prociński, ur. około 1800 r., przebywający w Wiedniu od 1830 r., którego autoportret z 1839 r. i portret Henryka ks. Lubomirskiego znajdują się w muzeum Lubomirskich we Lwowie ? Patrz: Dr. J. B. Antoniewicz 1. cit. str. 148.

PROSZOWSKI JÓZEF BALTAZAR, rzeźbiarz, ur. 1860 r. we wsi Przeczyce, pow. bendziński, Królestwo Polskie. Początkowo w Warszawie ukończył szkołę rysunkową pod profesorem W. Gersonem, następnie w Krakowie szkołę sztuk pięknych w 1880 roku. Dalsze studya we Włoszech z protekcyi hr. W. Dzieduszyckiego, u którego parę lat przebywał jako rzeźbiarz. W r. 1888 poświęcił się podniesieniu sztuki kościelnej i osiadł w Częstochowie, gdzie założył wystawę sztuk pięknych z nadsyłanych obrazów artystów warszawskich i swoich rzeźb. W Warszawie wychowywał się pod opieką A. Pługa (Pietkiewicza) i Tytusa Maleszewskiego, artystymalarza. Żyje w Częstochowie w przyjaźni z Pantaleonem Szyndlerem. Z powodu trudności w przesyłce za granicę, w Krakowie nie wystawiał swoich rzeźb. W Warszawie: »Joanna d’Arc na stosie«, »Sen dziewicy«, »Niepokalane Poczęcie«, »Mojżesz« i Skrzyżowanie Chrystusa«, oraz »Jesień«. W Częstochowie najważniejsze prace: pomnik dla matki ks. przeora Jasnogórskiego i grupa do kościoła w Dąbrowie górniczej. OS. 

PROTASIEWICZ IGNACY, uczeń Akademii sztuk pięknych w Krakowie, wystawia 6 krajobrazów 1897 r. 

PRUSINOWSKA, wystawia malowidła na porcelanie 1877 r.

PRUSZKOWSKI WITOLD, ur. w Berszadzie lub w Odessie w 1846 r. Wcześnie przeniósł się wraz z rodzicami do Paryża, gdzie uczył się rysunków od nauczyciela swego, Tadeusza Góreckiego. Następnie kształcił się w Monachium pod prof. Straehuberem i Anschutzem, a także od 1872 r. w Krakowie pod Matejką (do r. 1876). Przez pewien czas przebywał w Mogile, gdzie malował kaplicę w klasztorze Cystersów razem z Leonem Picardem. Zamieszkał potem stale we wsi Mnikowie pod Krakowem. Wybudował tam domek z pracownią i spędził w tej malowniczej miejscowości lat około dwudziestu. Tam uległ w r. 1893 wypadkowi, który w trzy lata później sprowadził śmierć. Zmarł w Budapeszcie 10 listopada 1896 r.

W 1890 r. bawi na Ukrainie. W ostatnich latach życia żył w przyjaźni z Włodzimierzem Tetmajerem, Piotrowskim Antonim i Benedyktowiczem. Na wystawie lwowskiej 1894 r. dyplom honorowy (najwyższa nagroda). Medal srebrny w San Francisco tegoż roku. W Muzeum narodowem są jego »Rusałki«, dar artysty, malowane w Krakowie 1877 r. i »Sielanka«, malowana w Krakowie 1880 roku, zakupiona w 1901. Najważniejsze prace: »Kiedy ranne wstają zorze«, »Anhelli«, »Niedziela zielna«, »Spowiedź Madeja», »Noc świętojańska«, »Smok wawelski«, »Wilkołak«, »Płanetnik«, »Gwiazda spadająca«, »Zaduszki«, »Jan Kochanowski przy zwłokach Urszulki«, »Umizgi«, w końcu: »Spalenie świątyni«, »Sen na kwiatach«, »Ofiarowanie korony Piastowi«, »Umierająca Elenai« (pastel), »Janko muzykant«, »Świtezianki«, »Rusałki«, »Zaczarowane skrzypki« (tryptyk), portret muzyka Śmietańskiego. Jedynym obrazem historycznym jest jego »Piast«, malowany 1875 r. pod okiem Matejki. Jego »Wizya« publikowana 1904 r. w »Sztuce polskiej«. W zbiorach warszawskiego Tow. Z. S. P. jest jego obraz olejny: »Madej«. Reprodukcyę jego obrazu »Niedziela zielna« wydało nasze Towarzystwo w chromolitografii jako premię za rok 1890, »Sielanka« zaś w heliograwurze 1902 r. Bibliografia: Wł. Przerwa-Tetmajer: Noce letnie. Kraków 1902. J. Mien: Witold Pruszkowski. Wspomnienie przyjaciela. »Tygodnik illustrowany« z r. 1897, str. 621. »Tygodnik illustrowany« z r. 1896, str. 833. Piątkowski Henryk 1. cit. str. 83. W. 98. »Świat« z r. 1890, str. 427. »Ruch« 1887. »Sztuka polska« z r. 1904, str. 25. M. N. K. 87. Kalendarz rzym.-kat. Tow. dobr. w Petersburgu 1897 r. Józefa Ungra kalendarz pop. naukowy na rok 1898. Warszawa 1897.

PRUSZYŃSKI ANDRZEJ, rzeźbiarz, ur. w Warszawie 1836 r., um. tamże 1895 r. Po ukończeniu w rodzinnem mieście gimnazyum i szkoły sztuk pięknych, pracował u rzeźbiarza Tatarkiewicza, a następnie u Wł. Oleszczyńskiego. W 1866 r. udał się do Rzymu, gdzie w akademii św. Łukasza otrzymał medal złoty pierwszej klasy. Po powrocie do rodzinnego miasta wykonał szereg znakomitych prac. Przedewszystkiem »Chrystusa« przed kościołem św. Krzyża, figurę N. Panny na ulicy Żelaznej, tablicę pamiątkową Juliana Bartoszewicza, figurę św. Sebastyana i wiele grobowców na Powązkach. Wystawia płaskorzeźbę w bronzie 1890 r. W Muzeum narodowem jest jego medalion Kraszewskiego, nie wystawiony. W zbiorach warszawskiego Tow. Z. S. P. jest jego marmurowy medalion Oleszczyńskiego i posążek św. Sebastyana. Bibliografia: »Świat« z r. 1895, str. 146. 

PRZEBINDOWSKI JÓZEF, rzeźbiarz, uczeń szkoły sztuk pięknych w Krakowie. Wystawia od 1879 do 1885 r. Bibliografia: K. 87.

PRZYBYLSKI WACŁAW, ur. we wrześniu 1870 r. w Jarosławicach, w. ks. Poznańskie. 

Studya odbyte od 1887 r. w Warszawie u Gersona, później 4 lata w Krakowie u Cynka i Łuszczkiewicza, następnie w Berlinie, Wiedniu i Monachium. Najważniejsze prace wystawione: »Kain«, »Ballada«, »O zachodzie«, »Nokturn«, kilka portretów. Rzeźby: projekt pomnika Kordeckiego w Łodzi (reproduk. w »Tygodniku illustrowanym«), projekt pomnika Mickiewicza (reproduk. w »Roczniku łódzkim«). Illustracye do dramatu »Samson« Szandlerowskiego i do baśni »Twardowski«. Miejsce obecnego stałego pobytu: Opoczno, gub. radomska i Łódź, gub. piotrkowska. Bliższe stosunki przyjaźni łączyły go z Witoldem Pruszkowskim. Wystawia u nas od 1903 r. OS.

PRZYBYTNIOWSKI WŁADYSŁAW, uczeń Akademii sztuk pięknych w Krakowie, debiutuje 1903 r. 

PRZYGODZKA. Wystawia kredkowy portret Wincentego Pola 1879 r. 

PRZYSZYCHOWSKI KAZIMIERZ, ur. na Ukrainie. Wystawia portret Rollego, widoki Kamieńca, Podola i Ukrainy od 1894 do 1901 r. W zbiorach warszawskiego Tow. Z. S. P. jest jego obraz olejny »Ślepiec ukraiński«. 

PSTROKOŃSKI STANISŁAW, ur. w Kaliskiem 1871 r. U nas debiutuje 1900 r. W 1889 r. wstąpił do warszawskiej szkoły rysunkowej pod Gersonem. W 1892 r. wyjeżdża do Rzymu i przebywa tam do 1897 r. Od 1898 r. mieszka w Paryżu. OS.

PSZORN FRANCISZEK, ur. 2 października 1851 r., um. 29 stycznia 1897 r. Uczeń szkoły sztuk pięknych w Krakowie. Wystawia od 1885 do 1895 r. widoki z okolic Krakowa i z Turcyi. Właściciel ziemski w Rakowicach. Jako rzeźbiarz wystawia 1872 i 1873 r. Bibliografia: Kal. Czecha 1898 r. 

PUACZ, wystawia 1890—91 r. 

PUSZET LUDWIK BARON DU PUGET, ur. 21 czerwca 1877 r. w Krakowie, rzeźbiarz. Uczeń krakowskiej szkoły sztuk pięknych w latach 1895—97; poprzednio pracował pod kierunkiem Juliusza Kossaka, doktor filozofii Uniw. Jag., współpracownik komisyi do badania historyi sztuki w Polsce Akademii Umiejętności. Wystawia od 1896 r. Z ważniejszych prac wymienię »Głowę barana« na wystawie jubileuszowej 1904 r. Odznaczenia: medal bronzowy za peizaże w Akademii sztuk pięknych w Krakowie 1897 r. Wydał prace naukowe »O ołtarzu św. Jana Chrzciciela w kościele św. Floryana«, »Studya nad polskiem budownictwem drewnianemu i wiele komunikatów w Sprawozdaniach kom. hist. sztuki, oraz krytyki artystyczne, a w końcu znane »Nowe klejnoty miasta Krakowa«, które wywołały obszerną polemikę. Bibliografia: Sprawozdania kom. do bad. hist, sztuki w Polsce, t. VI, str. 139-153. 

PUTZ, rzeźbiarz, wystawia 1894 r. 

PUZYNA JÓZEF, wystawia obraz ze szkła kolorowego 1860 r.