Kazimierz Stabrowski, WODOSPAD, 1915

63,0 x 50,5cm - pastel, papier pastel, papier naklejony na tekturę, 63 x 50,5 cm

sygn. p.d.: K. Stabrowski | 1915

 

Proweniencja: spuścizna po Kazimierze Iłłakowiczównie.

Do obrazu dołączony jest list K. Iłłakowiczówny z informacjami o proweniencji.

 

W roku 1915 artysta zabrał wszystkie swoje dzieła i – uciekając przed działaniami wojennymi – wyjechał z Warszawy do Petersburga. Już pod koniec roku, w siedzibie tamtejszego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, odbyła się jego wystawa indywidualna, zaś zaraz po niej, w roku 1916 w Moskwie – kolejna. Obie – będące największymi ekspozycjami twórczości Stabrowskiego za jego życia – spotkały się z żywą reakcją rosyjskiej krytyki. Obszerną relację z wystawy moskiewskiej zamieściła, m.in. gazeta „Russkoje Słowo”. Na jej łamach krytyk W. Nikolski pisał np., że wystawa Stabrowskiego miała powodzenie w Piotrogrodzie. Dowiadujemy się z niej, także że szereg jego dzieł trafił do rąk miejscowych kolekcjonerów, oraz że w Moskwie już w dniu otwarcia przy niektórych szkicach pojawiły się karteczki z napisem Sprzedano (cyt. za. Lija Skalska-Miecik, Kazimierz Stabrowski – lata studiów i początki działalności twórczej, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, 1975, s. 633).

Wśród sprzedanych na wystawie w Petersburgu dzieł zapewne znajdował się oferowany Wodospad, który został nabyty przez Kazimierę Iłłakowiczównę. Od 1914 do 1917 roku poetka służyła w jako sanitariuszka na froncie wschodnim. W tych latach kilkakrotnie odwiedzała miasto nad Newą. Jak dowiadujemy się z jej korespondencji, zakupiła tam lub otrzymała obraz Stabrowskiego, który następnie zdeponowała w Księgarni Polskiej, prowadzonej przez Ferdynanda Heidenreicha (1868-1922), księgarza i działacza społecznego. W roku 1918 pastel został przywieziony do Polski przez Zofię Heidenreichową, żonę Ferdynanda. Dopiero po II wojnie dzieło powróciło do Iłłakowiczówny.

 

Kazimierz Stabrowski (Kruplany k. Nowogródka 1869 - Garwolin 1929) – malarz, rysownik, pedagog; od 1887 kształcił się w Akademii Sztuk Pięk-nych w Petersburgu. W czasie studiów kilkakrotnie otrzymywał medale i odznaczenia. W 1893 podróżował do Palestyny w związku z, malowanym na dyplom, obrazem Mahomet na pustyni, za który następnie otrzymał wielki złoty medal. Mimo ukończonych studiów, od 1895 kształcił się jeszcze w pracowni I.J.Riepina. W 1897 wyjechał do Paryża i tam uczęszczał do Académie Julian pracując pod kierunkiem B.Constantsa i J.P.Laurensa. W 1898 wrócił do Petersburga. W 1900 na Wystawie Pow-szechnej w Paryżu otrzymał wielki medal srebrny za obraz Cisza na wsi. Brał też udział w innych wy-stawach międzynarodowych, m.in. w Monachium (1901), Wenecji (1903). Od 1902 należał do Towa-rzystwa Artystów polskich Sztuka. W 1903 przeniósł się do Warszawy, gdzie w 1904 został pierwszym dyrektorem Szkoły Sztuk Pięknych, będąc jednym z inicjatorów jej powstania. W latach 1909-1913 wiele podróżował – był we Francji, Ni