Jerzy Kossak (1886 Kraków - 1955 tamże), Wizja Napoleona w odwrocie spod Moskwy, 1940 r.

olej, tektura, 48 × 68 cm w świetle ramy
sygn. i dat. l. d.: Jerzy Kossak/1940
Wizja Napoleona w odwrocie spod Moskwy to jeden z najsłynniejszych motywów w twórczości Jerzego Kossaka. Obrazy poświęcone epopei napoleońskiej Jerzy Kossak zaczął malować ok. 1910 r. W latach 20. i 30. powstały najlepsze prace z tego cyklu, wielkoformatowe, oryginalne, samodzielnie skomponowane wg własnych pomysłów. Prezentowany na aukcji olej na płótnie przedstawia jednocześnie wielką porażkę Napoleona w wyprawie na Rosję 1812 r. (do której przyczyniły się sroga, rosyjska zima i brak przygotowania do tych warunków francuskich żołnierzy), jak i wspomnienie pamiętnej Victorii z bitwy pod piramidami z 1798 roku. „Wizja Napoleona w odwrocie spod Moskwy z głową Sfinksa przypominającego egipskie zwycięstwo ‘boga wojny’, który teraz ze sztabem i na tle niekończącej się colonne mourante swych wojsk ciągnie na zachód wśród zamieci, złamany zimą i mrozem.“ (K. Olszański, „Jerzy Kossak”, Wrocław 1992, s. 18). Analogiczne prace zachowały się w licznych zbiorach prywatnych oraz w Muzeach Narodowych w Krakowie i Warszawie. Późniejsza wersja była eksponowana w Muzeum Panoramy Borodino w Moskwie.