Makowiecki Tadeusz Muzyka w twórczości Wyspiańskiego

Makowiecki Tadeusz, Muzyka w twórczości Wyspiańskiego, nakł. Towarzystwa Naukowego w Toruniu, Toruń 1955, s. 106, wymiary 18 x 25,5 cm. Okładka broszurowa.

W ostatnich latach swego życia Tadeusz Makowiecki pracował nad dziełem o związku twórczości Wyspiańskiego z muzyką. Pracy tej nie zdążył wykończyć, doprowadził ją jednak do stanu dostatecznie rozwiniętego, żeby mogła być udostępniona w druku. Ogłaszamy więc niniejsze dzieło w tej postaci, jaką przekazują pośmiertne papiery Zmarłego. Naczelne zagadnienie dzieła nurtowało Makowieckiego już w okresie pisania znakomitej monografii o Wyspiańskim pt. Poeta-Malarz (Warszawa 1935). W ostatnim rozdziale tej książki, stanowiącym syntezę całości, autor porusza marginesowo związek twórczości literackiej Wyspiańskiego z muzyką (str. 237-239). Poza utworami komponowanymi wyraźnie jako libretta, widzi ów związek przede wszystkim w tych dziełach, w których motyw muzyczny staje się osią dramatu (Warszawianka, Wesele, Sędziowie i Akropolis). Inny aspekt tegoż problemu widzi w związkach stylu literackiego z muzyką (ballady i pieśni rusałek, onomatopeiczne strofy o dzwonach krakowskich, powtarzanie pewnych słów i zwrotów, refreny, liczne porównania i przenośnie z zakresu muzyki). Wreszcie wskazuje na metodę kompozycji dramatycznej u Wyspiańskiego, wyrażającą się w wiązaniu różnych wątków nie na zasadzie konsekwencji psychologicznej czy historycznej, lecz w sposób zbliżony do wiązania motywów muzycznych w symfoniach i koncertach. W tym ostatnim punkcie stwierdza zbliżanie się Wyspiańskiego do Wagnera, aczkolwiek zastrzega się jednocześnie by nie przeceniać wpływów Wagnera na twórczość Wyspiańskiego. Tak wyglądał pierwszy zarys pomysłu niniejszego dzieła. Zanim jednak autor mógł przystąpić do jego realizacji (na konieczność szczegółowego opracowania związków Wyspiańskiego z muzyką zwracał w przytoczonym ustępie uwagę), ukazała się książka Tadeusza Szuka Muzyka w dziele literackim (Warszawa 1937), kwestionująca teoretyczną możliwość dopatrywania się pierwiastków muzycznych w dziele literackim...[