Litografia barwna, papier, 54 × 74
cm (arkusz)
Sygnatura: l. d. ołówkiem: „XVI/L" (16/50) oraz p.d.: owalna pieczęć tłoczona „ATELIER KISLING” i podpis ołówkiem: „Jean Kisling”
Proweniencja: kolekcja prywatna Paryż
Mojżesz
Kisling (1891 – 1953). W latach 1907-11 studiował malarstwo w
krakowskiej ASP u Józefa Pankiewicza. Za jego radą, wraz z Szymonem
Mondszajnem, wyjechał na dalsze studia do Paryża. Tam jego twórczością
zainteresowali się krytycy André Salmon i Adolf Basler, otrzymał też
stypendium od anonimowego mecenasa z Rosji. Nazywany był „księcia
Montparnasse’u ze względu na koligacje towarzyskie i sukcesy finansowe.
Przyjacielskie relacje łączyły go z polskimi twórcami: Tadeuszem
Makowskim, Eugeniuszem Zakiem, Ludwikiem Markusem, Romanem Kramsztykiem i
Melą Muter. Za udział w walkach Legii Cudzoziemskiej w czasie I wojny
światowej otrzymał obywatelstwo francuskie. Ranny podczas bitwy pod
Clarency odbył w 1916 roku rekonwalescencję w Hiszpanii. W czasie II
wojny światowej wstąpił do armii francuskiej. W 1940 przez Hiszpanię i
Portugalię wyjechał do Nowego Jorku. Po wojnie ok. 1946 wrócił do
Sanary-sur-Mer. Był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli Ecole de
Paris lat międzywojennych. Miał wiele wystaw indywidualnych, w wystawach
zbiorowych za granicą uczestniczył często jako artysta polski. Był
jednym z czołowych reprezentantów École de Paris skupiającej przybyłych z
Europy Środowo-Wschodniej i Rosji artystów żydowskiego pochodzenia. „We
wczesnej fazie twórczości Kislinga z lat 1912-18 znalazła wyraz
fascynacja sztuką Cezanne’a; w martwych naturach i pejzażach artysta
syntetyzował i geometryzował bryły, spiętrzał plany kompozycyjne,
wprowadzał podwyższony punkt widzenia zacieśniający przestrzeń obrazową.
(…) Pod wpływem kontaktów z kubistami malował południowo-francuskie
pejzaże o geometryzującej stylistyce zapożyczonej z obrazów Picassa i
Braque’a z ok. 1909 roku. Poszukiwał formuły dekoracyjności, w której
zsyntetyzowane bryły architektoniczne współgrają z organicznymi formami
natury. (…) W pejzażach ujmował kształty sylwetowo, zaś barwom nadawał
intensywność porównywalną z fowistyczną paletą. W latach 1917-18, prócz
widoków z Saint-Tropez, które cechowała rozbielona paleta i eteryczność,
powstawały krajobrazy o pogłębionej ekspresji ewokowanej przez gamę
ostrych, mocnych, kontrastowo zestawionych barw; te graniczące z
abstrakcją, stężone w wyrazie kompozycje malowane były impastowo,
ukośnymi pociągnięciami pędzla. Niektóre widoki portów z żaglówkami i
opustoszałym nadbrzeżem nawiązywały do poetyki „malarstwa
metafizycznego”. W pejzażach Kisling nawiązywał także do
szesnastowiecznych schematów kompozycyjnych, przedstawiając krajobrazy
rozległe, budowane kulisowo, o sugestywnie oddanej głębi przestrzennej” –
Irena Kossowska.
