Leon Wyczółkowski, PORTRET JÓZEFA KOŚCIELSKIEGO, 1899

76,0 x 52,0cm - pastel, płótno flokowane sygn. p.d.: Leon Wyczółkowski | [...] | 1899

l.śr.: przetarta sygnatura

 

Dzieło wzmiankowane:

– Leon Wyczółkowski. Listy i wspomnienia, opr. M. Twarowska, wyd. Ossolineum, Wrocław 1960, s. 236 (jako Portret Kościelskiego w białym kapeluszu).

 

Józef Kościelski (1845-1911) – ziemianin, polityk, poeta, dramaturg i kolekcjoner. W roku 1895 kupił majątek Miłosław, z którego chciał stworzyć ośrodek kultury na wzór Puław Izabelli Czartoryskiej. Posiadał liczącą ok. 20 tys. woluminów bibliotekę, która była jedną z najsłynniejszych w Wielkopolsce. Nie mniej cenne były też kolekcje porcelany (w tym z fabryki w Korcu), zbiory sztuki orientalnej, galeria malarstwa holenderskiego oraz portretów rodzinnych. Wśród obrazów polskich szczególnie liczne były płótna Juliana Fałata i Leona Wyczółkowskiego, którzy byli gośćmi dziedzica – pisze Ryszard Marciniak (Miłosław za czasów Kościelskich, „Kronika Wielkopolski“ R. 2002, nr 3, s. 42).

W pałacowym parku Kościelski ufundował pomnik Juliusza Słowackiego, którego odsłonięcie 16 IX 1899 r., stało się wielkim wydarzeniem. Uczestniczyło w nim wielu znakomitych gości, m.in. Henryk Sienkiewicz, Julian Fałat, Jan Kasprowicz, Henryk Weyssenhof oraz Leon Wyczółkowski. Noszący datę 1899 portret Kościelskiego mógł zatem powstać podczas tej wizyty artysty w Miłosławiu. Choć też wiadomo, że spotykali się w Zakopanem, gdzie artysta portretował Kościelskiego (por. Leon Wyczółkowski..., dz. cyt., s. 100, 105, 197).

Leon Wyczółkowski (Huta Miastkowska k. Siedlec 1852 - Warszawa 1936) - malarz, grafik i pedagog, był jednym z najwybitniejszych artystów polskich tworzących na przełomie XIX i XX w. Studia artystyczne rozpoczął w warszawskiej Klasie Rysunkowej pod kierunkiem Wojciecha Gersona i Aleksandra Kamińskiego (1869-1873), następnie kontynuował je w monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych u Aleksandra Wagnera (1875-1877), w Krakowie u Jana Matejki (1877/78) i podczas dwukrotnych wyjazdów do Paryża (1878 i 1889). Po studiach zamieszkał we Lwowie, później przeniósł się do Warszawy. Lata 1883-1893 spędził podróżując po Ukrainie i Podolu. W 1895 przeniósł się do Krakowa powołany na wykładowcę tamtejszej Szkoły Sztuk Pięknych. W latach następnych wiele podróżował – do Włoch, Francji, Hiszpanii, Holandii, Anglii. Należał do grona członków-założycieli Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. Wiele wystawiał tak w kraju, jak i za granicą. Lata 1929-1936 spędził w Poznaniu i Gościeradzu, dojeżdżając do Warszawy, gdzie (od 1934) prowadził katedrę grafiki w Akademii Sztuk Pięknych. Malował krajobrazy, portrety, sceny rodzajowe, martwe natury i kwiaty. Chętnie posługiwał się techniką pastelu i akwareli, był wybitnym grafikiem, zajmował się też rzeźbą.