Leon Wyczółkowski, NA BOŻE CIAŁO, 1901

125,0 x 115,0cm - pastel, gwasz, papier sygn. l.d.: Leon Wyczółkowski | 1901 | Kraków

Na odwrocie nalepka Wystawy Pośmiertnej Leona Wyczółkowskiego w TPSP w Krakowie w roku 1937 (druk, maszynopis, pieczęć) o treści: Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie | [193]7. Nr 1085/328/ | Autor Leon Wyczółkowski | Własność [dr W. W]ernikowskiego | Dzieło Na Boże Ciało | Wykonanie pastel | cena... Na nalepce pieczęć: WYSTAWA POŚMIERTNA | LEONA WYCZÓŁKOWSKIEGO.

Pochodzenie:

obraz wraz z jeszcze dwoma innymi dziełami Wyczółkowskiego był użyczony na wystawę pośmiertną z kolekcji dr. Wiktora Wernikowskiego (?-1941), krakowskiego lekarza-stomatologa, zamieszkałego przy Rynku Głównym 6.

 

Obraz reprodukowany i opisywany:

– Leon Wyczółkowski. Wystawa pośmiertna, czerwiec-lipiec 1937, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, s. 31, nr kat. 329 (własność dr. Wiktora Wernikowskiego).

 

Patrząc na pastele Wyczółkowskiego, na jego śmiałe i świetliste traktowanie koloru, obserwując jak pod wprawną ręką wydobywane są subtelności kolorystyczne (...) nie mamy wątpliwości, że oglądamy prace geniusza. Upór i cierpliwość, z jaką podchodził do zagadnień warsztatowych przyniosły efekt w postaci doskonałego panowania nad strukturą pigmentu, z uwzględnieniem wypełniaczy kredowych i ich spoiw. (...) Będąc geniuszem plastyki poruszał się wręcz brawurowo w bogactwie tematycznym.

R. Konik, Leon Wyczółkowski. Portret malarza, wyd. Take Care, Bydgoszcz 2019, s. 168-170.

Po roku 1900 Wyczółkowski porzucił malarstwo olejne na rzecz pastelu. Już współcześni krytycy uznali go za jednego z najwybitniejszych polskich artystów posługujących się tą techniką. Podkreślali znakomite opanowanie warsztatu, smak w doborze kolorów, nade zaś wszystko brawurowe posługiwanie się plamą barwną. Jak pisze Piotr P. Czyż, artysta początkowo operował rozedrganymi, wielobarwnymi, przenikającymi się kreskami, by z czasem kłaść pastel szeroką plamą ze swobodą bliską malarstwu olejnemu (Mistrzowie pastelu. Od Marteau do Witkacego. Kolekcja Muzeum Narodowego w Warszawie, kat. wyst., red. nauk. Anna Grochala, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2015, s. 458).

Do ulubionych tematów Wyczółkowskigo należały portrety, autoportrety, kwiaty i pejzaże. Sceny rodzajowe pojawiają się rzadko. Stąd też kompozycję Na Boże Ciało, eksponowaną na jego wystawie pośmiertnej i do dziś znaną jedynie z archiwalnej fotografii, uznać trzeba za kolekcjonerski rarytas, który zapewne zostanie zaliczony do najważniejszych pasteli mistrza tej techniki.

Leon Wyczółkowski (Huta Miastkowska k. Siedlec 1852 - Warszawa 1936) - malarz, grafik i pedagog, był jednym z najwybitniejszych artystów polskich tworzących na przełomie XIX i XX w. Studia artystyczne rozpoczął w warszawskiej Klasie Rysunkowej pod kierunkiem Wojciecha Gersona i Aleksandra Kamińskiego (1869-1873), następnie kontynuował je w monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych u Aleksandra Wagnera (1875-1877), w Krakowie u Jana Matejki (1877/78) i podczas dwukrotnych wyjazdów do Paryża (1878 i 1889). Po studiach zamieszkał we Lwowie, później przeniósł się do Warszawy. Lata 1883-1893 spędził podróżując po Ukrainie i Podolu. W 1895 przeniósł się do Krakowa powołany na wykładowcę tamtejszej Szkoły Sztuk Pięknych. W latach następnych wiele podróżował – do Włoch, Francji, Hiszpanii, Holandii, Anglii. Należał do grona członków-założycieli Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. Wiele wystawiał tak w kraju, jak i za granicą. Lata 1929-1936 spędził w Poznaniu i Gościeradzu, dojeżdżając do Warszawy, gdzie (od 1934) prowadził katedrę grafiki w Akademii Sztuk Pięknych. Malował krajobrazy, portrety, sceny rodzajowe, martwe natury i kwiaty. Chętnie posługiwał się techniką pastelu i akwareli, był wybitnym grafikiem, zajmował się też rzeźbą.