Jacek Malczewski, PORTRET DR. ADOLFA SCHWARZA, 1913

80,0 x 65,0cm - olej, tektura sygn. p.g.: J Malczewski 1913

Na górnej listwie krosien malarskich nalepka wystawy (druk, tusz): [TOWARZYSTWO] PRZYJACIÓŁ SZTUK PIĘKNYCH W KRAKOWIE | Autor Jacek Malczewski | [Tytuł ] dzieła Portret męski z postaciami | [ro] dzaj dzieła olej tekt | Cena [przekreślone] wym. 80 x 65 | Podpis autora wł.

Centralnie pieczęć składu przyborów malarskich – firmy „Lefranc et Cie“: kotwica skrzyżowana z kaduceuszem pomiędzy literami L F.

Na górnej listwie ramy nalepka Agra-Art z 2001 r.

 

Obraz wystawiany, wzmiankowany i reprodukowany:

– Ignacy Krieger, Portret Adolfa Schwarza, reprodukcja obrazu Jacka Malczewskiego, 1913, Muzeum Narodowe w Krakowie, nr inw. MNK-XX-f/8101/Mp;

– Katalog wystawy jubileuszowej Jacka Malczewskiego (1874-1924), TPSP w Krakowie, Kraków 1924/1925, s. 14, nr kat. 83 (pt. Portret dr. A.Schwarca; wł. dr A.Schwarc);

– Agnieszka Yass-Alston, Żydowscy kolekcjonerzy dzieł sztuki międzywojennego Krakowa. Adolf Schwarz, Rudolf Beres, Seweryn Gottlieb – postaci, które odeszły w niepamięć historii, „Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa“, 2017, s. 273, il.

 

Dr Adolf Schwarz (Schwarc, Szwarc; ur. Kraków 1882) – kolekcjoner i antykwariusz, brat słynnego wiedeńskiego antykwariusza Szymona Schwarza. Zarówno Adolf, jak i jego ojciec Markus byli darczyńcami i oferentami Muzeum Narodowego w Krakowie. Adolf należał do Towarzystwa Przyjaciół MNK, był szanowanym obywatelem miasta Krakowa i członkiem gminy żydowskiej: Dyrektor MNK Feliks Kopera – pisze Agnieszka Yass-Alston – wystawiał Schwarzowi listy rekomendacyjne do największych światowych instytucji muzealnych. O patriotycznej postawie Schwarza świadczy jego gest wobec prezydenta RP Ignacego Mościckiego obchodzącego 10-lecie prezydentury. Schwarz przesłał mu w darze, za pośrednictwem Muzeum Narodowego, obraz z rozproszonej galerii Stanisława Augusta Cabaret flamand (A. Yass-Alston, Żydowscy kolekcjonerzy..., dz. cyt., s. 274).

Schwarz był wybitnym kolekcjonerem ceramiki wschodniej i angielskiej, posiadał oprócz tego także bogaty zbiór dzieł sztuki, zarówno rzemiosła artystycznego, jak i malarstwa – ściany jego luksusowego mieszkania zdobiły obrazy Stefana Filipkiewicza, Alfonsa Karpińskiego, Juliusza i Wojciecha Kossaków, Ignacego Pieńkowskiego, Wojciecha Weissa, Stanisława Ignacego Witkiewicza, Franciszka Żmurki. Do najcenniejszych zaliczała się Sulamitka Maurycego Gottlieba, a także portrety rodziny autorstwa Teodora Axentowicza i Jacka Malczewskiego.

Portret Adolfa, jego żony Róży, a także córki Ireny były wypożyczone na prośbę artysty na wystawę jubileuszową Malczewskiego, jaka miała miejsce w krakowskim TPSP (nr kat. 128, 133, 134).

Złote maski, jakie trzymają muzy znajdujące się za postacią portretowanego Adolfa, odnoszą się do jego profesji – Schwarz z wykształcenia był prawdopodobnie archeologiem. Jest to jednocześnie artefakt, jaki znajdował się w jego zbiorach. W czasie II wojny światowej, kiedy kolekcja Schwarza była ukrywana w MNK, kustosz dr Józef Kwiatkowski określił go w sposób następujący: wykopalisko złote, pochodzące według opinii jednych z Kerczu, według drugich będące falsyfikatem w typie tiary Saitafernesa (...) było nabyte przed 50 laty przez Marka Schwarza, ojca Szymona w okresie afery z tiarą Saitafernesa, a następnie przeszło na Adolfa Schwarza (cyt. za: A. Yass-Alston, Żydowscy kolekcjonerzy..., dz. cyt., s. 274).

Jacek Malczewski (Radom 1854 - Kraków 1929) - wybitny przedstawiciel malarstwa polskiego modernizmu, studia artystyczne rozpoczął w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, gdzie w latach 1872-1875 uczył się pod kierunkiem Feliksa Szynalewskiego, Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki, do którego pracowni uczęszczał ponownie w latach 1877-1879. Następnie kształcił się w Paryskiej École des Beaux Arts u E. Lehmanna (1876-1877). 

W 1880 podróżował do Włoch. W 1884-1885 wziął udział – jako rysownik – w naukowej ekspedycji Karola Lanckorońskiego do Pamfilii i Pizydii w Małej Azji. Wówczas był także w Grecji i we Włoszech. W latach 1885-1886 przebywał przez kilka miesięcy w Monachium. Po powrocie zamieszkał na stałe w Krakowie, skąd wyjeżdżał jeszcze do Monachium i do Włoch. W 1896-1900 uczył w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, a w latach 1911-1922 był profesorem i dwukrotnie rektorem krakowskiej Akademii.  Lata 1914-1915 spędził w Wiedniu, w 1916 wrócił do Krakowa. W ostatnich latach życia przebywał głównie w Lusławicach i Charzewicach k. Zakliczyna. Był współzałożycielem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka” (1897) oraz członkiem grupy „Zero” (1908).
We wczesnym okresie twórczości malował portrety, sceny rodzajowe i – przede wszystkim – obrazy o tematach związanych z martyrologią Polaków po powstaniu styczniowym (Śmierć Ellenai, Niedziela w kopalni, Na etapie, Wigilia na Syberii). Później, od lat dziewięćdziesiątych XIX wieku tworzył obrazy o treściach symbolicznych z przenikającymi się wątkami patriotycznymi, biblijnymi, baśniowymi, literackimi i alegoryczno-fantastycznymi.